Erotyk sam w sobie, bez niczyjej pomocy

Erotyk sam w sobie, bez niczyjej pomocy Zygmunt Jan Prusiński EROTYK SAM W SOBIE, BEZ NICZYJEJ POMOCY Magdzie Nowakowskiej Wstąp za chwilę, kiedy ostatnia chwila minie. Przytul się do mnie tak, bym pamiętał cię jak ulubioną piosenkę. Nie potrzeba mi wiele - kobietę, chleb, wiersze. Czasem wódkę wypić z przyjaciółmi, z kochanką pobyć dłużej. Wmawiamy sobie wiele, że osiągniemy cel. A ja chcę być Magdo, Królem Erotyków w Polsce! - A ty kim chcesz być? Jeśli którejś nocy zapragniesz mnie, przybędę telegraficznie. - Wiem gdzie jest twoja sypialnia... 7.11.2010 - Ustka Niedziela 9:21 Wiersz z książki „Wnętrze cienia” autor ZJP https://m.salon24.pl/5ff75331e2c6f161c841b056be1978e9,860,0,0,0.jpg Muza http://static.jpg.pl/static/photos/571/571170/120014cce1c4c39ba7276527830fc090_normal.jpg

Napisz do autora « poprzedni ( 1902 / 2716) następny » zygpru1948 dodany: 2021-02-18, 01:31:40 typ: przyroda wyświetleń (214) głosuj (84)

zygpru1948	2021.02.18; 01:37:49
NIEBIESKI BLUES - część dwunasta Dział: Kultura Temat: Literatura Zygmunt Jan Prusiński PIEŚŃ SŁÓW Z UST KOBIETY Motto: "Tylko na Ciebie czekam każdego dnia..." - Barbara Piłat - https://www.salon24.pl/u/korespondentwojenny/1113220,niebieski-blues-czesc-xii

zygpru1948

2021.02.18; 01:37:06

/ Literatura Polkowski: gest cienia Paweł Próchniak Wiersze z tomu „Cień” przenika chłód. Emblematem opisywanego w nich świata jest śnieg. Chrzęszczą w nim mozolnie dni ścięte mrozem – udręczone, okaleczone, okryte cieniem śmierci. 1. Poezja Jana Polkowskiego jest głosem pragnienia i niepokoju. Nie szuka konsolacji. Odważnie patrzy w ciemność świata. Dotyka jego ran. Bierze na siebie znużenie i gorycz naszego życia. Opisuje nasz niewierny los. Ale przyświadcza też niecierpliwej wyobraźni, która odsłania „Zapomniane blizny / niewidzialne ulice” i odnajduje w nich drogę – ścieżkę milknącej rozpaczy, dukt obietnicy: zobaczysz kręgi planet cichnące na rzece po której stąpa tak intensywne nieistnienie rzeczy. 2. Wiersze z tomu „Cień” przenika chłód. Emblematem opisywanego w nich świata jest śnieg. Chrzęszczą w nim mozolnie dni ścięte mrozem – udręczone, okaleczone, okryte cieniem śmierci. To przeszywający chłód coraz głębszej nocy – zjawiającego się kresu, gasnącej myśli, martwiejącego ciała. Ale to również przenikliwa ostrość chłodnego spojrzenia kogoś, kto bez złudzeń patrzy w puste skorupy obrazów, którymi kiedyś żywiła się nadzieja. Nie przekreśla ich wagi. Ale nie pozwala też umilknąć zwróconej przeciw nim ironii – stonowanej, nieoczywistej, wychylonej w stronę gniewu podszytego smutkiem, naznaczonego goryczą, poruszająco bezradnego. Ten gniew ma w sobie siłę niecierpliwości, która rośnie na dławiącym poczuciu klęski, na rozpoznaniu, że krążące wokół nas planety słów i symboli to puste czaszki – wydrążone, wyzbyte znaczenia, nieważkie jak wyświechtane frazesy. Zarazem jednak poeta pamięta, że „to co trwa, ukrywa się” właśnie „w wyszczerbionych czaszkach słów”. Dlatego powie: „Czuwam. Pod najjaśniejszym z ciężarów / lekki jak odwrotny śpiew”. I doda: „Wiatr wieje przez wieki ze mną na końcu języka”. Tak rodzi się paradoksalna logika, która każe w nieszczęściu rozpoznać błogosławieństwo, w nieobecności – obecność, w braku nadziei – jej prawdziwe istnienie. Paradoks polega i na tym, że poezja Polkowskiego chce być głosem nadziei wyprowadzonej ze słów – nieobecnej i właśnie dlatego mocnej. 3. Nadzieja Polkowskiego „jest, gdy jej nie ma”. Odnawia się w śmierci – „karmi bólem”. Trwa w prochu – zdradzona, poniżona, złamana. To dlatego jej brzmieniem jest „ciemny ton”. Dlatego czuwa przy niej artysta. Trawiony gorączką, zaprawiony w cierpieniu, obeznany z niemym alfabetem „ciosów ciemności” – rozpaczy, upokorzenia, wstydu. Jego sztuka rodzi się w miejscu wykorzenienia i duchowej śmierci. Przychodzi na świat, by słyszeć, że „muzyka / której nie ma i która nigdy nie powstanie” wciąż rozbrzmiewa „w pustych płucach ziemi”. Ta muzyczna cisza w uszach poety jest zmartwychwstaniem. To ona kiełkuje w głębi nocy, wschodzi cicho niczym wiatr i staje się „muzyką / w konarach świętych słów” – głęboko ludzką treścią „prostej liturgii miłości”. Polkowski napisze: „Miłość jest”. I to stwierdzenie zabrzmi mocno, bezwarunkowo. Będzie wyznaniem niezachwianej wiary. Ale równie mocno wybrzmiewa w tych wierszach poczucie, że nad wszystkim góruje groza rzeczy nieodwołalnie spełnionych, że ostanie słowo mają zawsze nieobecność i osamotnienie. Każda miłość w końcu umiera. I kiedy gaśnie, kiedy żegna się na łożu śmierci – zapada nieprzenikniona ciemność sprowadzona przez ruch ręki kreślącej znak krzyża: od czoła do piersi, ramion i kosmyka dymu zdmuchniętych świec dłoni W tej ciemności słychać zimny takt: „Nic. Noc.”. Podejmując ten rytm, poeta powie: „Nic / służy. Wierny wiatr / lśni”. Tak do głosu dochodzi świat, który nieustannie gaśnie i wciąż zjawia się na nowo. Świat – „w pętli śniegu”. Spowity w „Dym śniegu”. Oczekujący na „obiecany płomień nieskończonego / śniegu”. Wyłaniający się z nocy w śnieżnej poświacie. Patrzący na nas oczami saren stojących nieruchomo na ośnieżonych polach. Stygmatem takiego świata jest „niezabliźniona rana śniegu” – paradoksalna i tautologiczna. Jątrząca się wciąż na nowo, bo obmywana przez „troskliwą jodynę śniegu”. I jeśli „Śnieg leczy rany”, to dlatego, że jest czystym istnieniem, które sprawia, że „śpiewa w śniegu sonat oddech”. Ten śpiew podejmą „wieczne drzewa”. To one piją ogień uśpiony „poświatą śniegu”. Zawsze bezsenne – czuwają nad otwartą raną świata. Niezmiennie lekkie „wspierają wiatr”. I „wciąż poruszone” jego tchnieniem są „gotowe trwać bez nadziei i opłakiwać porzucone źródła”. Pochylają się nad snem ziemi, nad psalmem, który w niej się rodzi – kiełkuje w ciemności i sprawia, że życie nadchodzi „przez otwarte drzwi drzew”. Drzewa uczą trwać u samych korzeni istnienia. Uczą istnieć w oddechu paradoksu, w tautologicznym oddechu wiersza, w objawieniu „gorzkiego cienia”, w którym światło bogate w cienie drzew „upada i wzrasta” – pulsuje, tętni, łopoce w „blasku cienia”. 4. Bohater wierszy Polkowskiego wielokrotnie patrzy z okien mieszkania na noc i wiatr, na kościół Kapucynów i stojący przed nim krzyż Konfederatów Barskich – patrzy na Polskę, którą okrywa „rozdarty całun dziecięcego śpiewu” i „śnieg, stygmat języka odczytywany wspak”. Tak odsłania się ojczyzna poety – surowa kanwa polszczyzny, przez którą „ziemia przeziera / naga w osnowie słów”. I to właśnie ojczysta mowa jest jak pełgający w ciszy ogień, „co czeka między wargami / na słodką sylabę krwi”. Są w niej „żagwie / żywicznych słów” żyjące w wierszach. Jest tępa siła „monosylab i przekleństw”. I jest nieustępliwe mamrotanie poniżonych wyrazów – „gnijących rannych i dobitych”. Ale w każdym z tych nurtów odzywa się ten sam rejestr brzmień, ta sama muzyka, której ton podejmuje pisany po polsku wiersz.

zygpru1948

2021.02.18; 01:35:03

5. Poezja Polkowskiego ma muzyczną fakturę. Słychać w niej śpiewny rytm wiersza tonicznego, rytm odległych rymów, powtarzających się układów głosek, rezonansów, zwielokrotnionego echa. Słychać spiętrzone brzmienia – podawane jak muzyczny temat w inicjalnych wersach, podejmowane we współbrzmieniach nagłosowych sylab, w fonicznym zestrojeniu szeregów następujących po sobie wyrazów. Ale jednocześnie prowadzony wewnętrznym rytmem wiersz stara się nieustannie, by „cierpliwe samogłoski i łatwopalne sylaby chroniły ułomne istnienie”. Dlatego autor „Cienia” szuka wysokich rejestrów. Dlatego powie: Wysoka mowo ty stwarzasz szorstki szlif kolorów skrzydeł szczygła i szpaka szafranowy szyfr piaszczystych łach 6. W zapisywanych przez Polkowskiego zdaniach odzywa się raz po raz liryczny dreszcz. Niektóre z jego wierszy to akty strzeliste – ascetyczne, oszlifowane do czystości. Niektóre odsłaniają dręczącą podszewkę jawy – ciągi dziwnych, niepokojących obrazów, które wędrują „w przepaści powietrza” plątaniną „wilgotnych, nieważkich ulic”. Ale w „Cieniu” jest również sporo epickiego zacięcia, sporo wielosłownych medytacji – rozpisanych na długie zdania, które żywią się niecierpliwością dookreśleń, nadmiarem przymiotników, nizaniem rozwinięć i piętrzących się dopowiedzeń. Składnią budowanych w ten sposób tekstów rządzi parataksa – wsparta u Polkowskiego osobliwą interpunkcją. Wszystko to rozbudza wieloznaczność – prowadzi w stronę jakości zmąconych i nieoczywistych. I zarazem odsłania rusztowanie poetyckiej wyobraźni. Jakby poeta chciał pokazać wiersz na progu narodzin – gdy jeszcze tłoczą się w nim nieostre znaczenia, kiedy szuka dopiero swojego kształtu i uparcie próbuje wypracować w języku przestrzeń dla sensów dotąd w nim nieobecnych. 7. Jan Polkowski, „Cień”. Znak, Kraków, 80 stron, w księgarniach od października 2010 https://www.dwutygodnik.com/public/media/image/e2d3f9dc-thumb.jpg „Cień” opowiada o wzbierających falach jesieni, o nadciągającej zewsząd, niekończącej się zimie. Zimny powiew przenika opisywane miejsca i zdarzenia, wnika w pamięć, zagarnia poruszenia wyobraźni. Zdrętwiałą materię życia oddaje nocy. Na antypodach tego nurtu ciemności i chłodu leżą okruchy lata. Spalone na popiół – „przygniecione nagim słońcem”. Zaryte w arteriach pamięci – jak grudka zakrzepłej krwi. Ten twardy strzęp minionych dni może powrócić po czterdziestu latach – wciąż żywy i zarazem już wtedy, przed laty, nierealny. Może zjawić się we wspomnieniu wakacji spędzanych w Rzymie, „wyjętym z czasu, na przełomie wieków”: Trwał popiół lipca, przed kościołem ślepe, białe oko obejmowało kamienną biel obłoków, marmur białych murów i biały puch bruku. Było południe, więc nie mogłem zostać uzdrowiony przez cień Piotra, jeszcze żywego czy już ukrzyżowanego. W taki sposób pojawia się druzgocące doznanie czegoś, co przygniata, spada z wysokości, zadaje cios – „jak oścień”. W odwróconej perspektywie bruk i obłoki wymieniają się swoimi atrybutami. Tak widzi świat św. Piotr – ukrzyżowany głową w dół. Wraz z bohaterami wiersza widzimy go „w ciemnym wnętrzu Santa Maria del Popolo”, gdzie wiszą płótna Caravaggia – „Nawrócenie św. Pawła” i „Ukrzyżowanie św. Piotra”. Polkowski napisze: Byliśmy w jednym kręgu światła, porażony łaską Paweł z Tarsu, koniuszy, rodzina turystów i trzech katów ciężko pracujących przy zabijaniu Piotra. Ten obejmujący wszystko blask powiąże poeta ze słowami matki opowiadającej dzieciom jedną z wersji gnostyckiego mitu – o uwięzionym w każdym uczynku, spojrzeniu i skrawku myśli Bogu, który czeka na wybawiciela. Dzieci słuchają tej opowieści z zapartym tchem – „powstrzymując poruszenia sarnich serc”. W ich przejęciu świat za sprawą słów wstaje z martwych – dostępuje zbawienia. 8. Polkowski powiada: Słowo, nim je wypowiesz, wskrzesza skąpany w blasku cienia świat. Toń cienia jest tu blaskiem, z którego świat powstaje raz jeszcze – rodzi się do nowego życia. Ale w wygłosie tomu napisze poeta: Bez sznurowadeł, stare buty Ojca. Za domem rośnie cień. Słowa. Nieodwracalne. Stare buty bez sznurowadeł to buty więźnia – osadzonego „w więzieniu cieni”. Tym więźniem jest konkretny człowiek. I jest nim też Bóg – osłonięty przez nieodwracalny cień, spowity w całun nieobecności, okryty śmiercią. W jego stronę rosną kolumny śniegu – „pionowe pola”, na których „ozimy wiatr / wschodzi cicho. Coraz / ciszej”. Ta cisza to „nieprzerwany / psalm planet”. Ona wypełnia każdy wiersz – powierza słowom „trzepot / ciemności”, układa się w litery pytań zawieszone w krystalicznym powietrzu zimy: Szadź, chińskie pismo. Cienkie kreski powietrza. Istniejesz? We mnie? Na te pytania nie ma odpowiedzi. Bo jeśli Bóg istnieje, to dzieli los poezji. Jest jak okiść szronu odnajdująca się na dnie duszy. W tym dotknięciu chłodu odzywa się „radość ciemna zimna”. Lśni w nim „korona łzy”. Ścięty mrozem „haft powietrza” i „krótkie gesty cienia” układają się w „mapę najczulszej ojczyzny”. Powraca „Wierny wiatr”. I widać wtedy, że – Mleczna droga uderza ostrzem cierpkich, szalonych, kołujących liści. Tekst dostępny na licencji Creative Commons BY-NC-ND 3.0 PL. Autor Paweł Próchniak Krytyk literacki, organizator festiwalu MIASTO POEZJI, juror Na­grody Poetyckiej KAMIEŃ. Współpracownik ,,Tygodnika Powszechnego”, „Kre­sów”, „Blizy”. Autor m. in. książki: „Wiersze na wietrze (szkice, notatki)” (2008). Kieruje Katedrą Literatury Współczesnej i Kry­tyki Literackiej Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakow